Sức khỏe & đời sống của con người đang bị ảnh hưởng cực kì nghiêm trọng vì theo thống kê từ Bộ Tài nguyên và Môi trường, Việt Nam thải ra môi trường khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm, trong đó từ 0,28 đến 0,73 triệu tấn rác nhựa đổ ra biển. Tuy nhiên, chỉ 27% lượng rác này được tái chế và tái sử dụng bởi các doanh nghiệp và cơ sở tái chế. Trung bình, mỗi người dân Việt Nam thải ra 1,2 kg rác mỗi ngày. Với dân số ước tính khoảng 100 triệu người, lượng rác thải mỗi ngày tại Việt Nam ước tính khoảng 120.000 tấn.
Trong đó, 16% là rác thải nhựa, đồng nghĩa với việc mỗi ngày gần 19.000 tấn rác thải nhựa bị thải ra môi trường, và một phần lớn trong số này đổ ra đại dương. Đồng thời đây cũng chính là nguyên nhân trực tiếp ảnh hưởng đến sức khỏe & đời sống con người hiện nay.
Vòng đời của nhựa
Quá trình khai thác và sản xuất nhựa
Nguyên liệu thô để sản xuất nhựa chủ yếu được khai thác từ dầu thô, khí đốt tự nhiên và than đá. Nếu không có biện pháp khai thác bền vững, quá trình này có thể gây ô nhiễm môi trường, từ không khí đến nguồn nước và đất.
Quá trình sản xuất và phân phối nhựa
Các hạt nhựa sau đó được chuyển đến các nhà máy để sản xuất các sản phẩm nhựa khác nhau, như đồ chơi, bao bì, chai lọ, hay các sản phẩm công nghiệp.
Tái chế và xử lý rác thải nhựa nhầm đảo bảo sức khỏe & đời sống con người
Một số rác thải nhựa sẽ được thu gom, phân loại và tái chế để tạo ra các sản phẩm mới, thường có chất lượng thấp hơn so với sản phẩm ban đầu. Tuy nhiên, tỷ lệ nhựa tái chế trên thế giới và tại Việt Nam còn rất thấp, chỉ khoảng 9%.
Phân loại nhựa tốt, nhựa xấu
Phân loại nhựa tốt và nhựa xấu
Rác thải nhựa phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó chủ yếu là từ sinh hoạt hàng ngày tại các khu dân cư, chợ, cửa hàng và khu vui chơi, với các sản phẩm như túi nilon, chai nhựa, ống hút, và đồ nhựa dùng một lần. Trong quá trình sử dụng nhựa, việc phân loại các loại nhựa tốt và nhựa xấu là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và bảo vệ môi trường. Dưới đây là cách phân loại nhựa thành hai nhóm chính dựa trên mức độ an toàn và tác động đối với sức khỏe con người.
Nhựa tốt (An toàn sức khỏe & đời sống bảo vệ môi trường)
Nhựa số 1 – PET (Polyethylene Terephthalate)
PET (Polyethylene terephthalate) là một trong những loại nhựa phổ biến thông dụng nhất hiện nay. Dòng nhựa PET thường dùng để đựng các thực phẩm dạng lỏng như: các loại chai nước ngọt, chai nước khoáng, các loại chai nước chấm, chai đựng nước trái cây…
Nhựa số 2 – HDPE (High-Density Polyethylene)
Nhựa HDPE được coi là an toàn nhất khi tiếp xúc với thực phẩm, vì nó không tạo ra phản ứng hóa học khi gặp nhiệt độ cao. Loại nhựa này thường được dùng để sản xuất bình sữa, dầu ăn, và hộp đựng thực phẩm. Sản phẩm từ nhựa HDPE có độ bền cao và giá thành cũng cao hơn các loại nhựa khác, nhưng an toàn hơn cho sức khỏe người dùng.
Nhựa số 4 – LDPE (Low-Density Polyethylene)
Nhựa LDPE (Low Density Polyethylene) là loại nhựa an toàn với sức khỏe, có chức năng tương tự với nhựa HDPE nhưng lại chịu nhiệt kém hơn. Loại nhựa này thường được sử dụng làm túi nilon, túi đựng thực phẩm, bao bì bánh… Do tính chịu nhiệt kém nên hạn chế sử dụng để đựng các thực phẩm nóng và tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao. Ngoài ra nhựa LDPE dễ vỡ, gãy, trầy xước, khả năng chịu va đập vật lý kém hơn nhựa số 2.
Nhựa số 5 – PP (Polypropylene)
Nhựa PP có khả năng chịu nhiệt cao, từ 130°C – 170°C, và thường được dùng để sản xuất hộp đựng thực phẩm, đặc biệt là hộp có thể sử dụng trong lò vi sóng. Loại nhựa này bền và có thể tái sử dụng nhiều lần mà không gây hại cho sức khỏe. Sản phẩm từ nhựa PP được coi là một trong những loại nhựa an toàn và thân thiện nhất cho người dùng.
Nhựa xấu (Nguy hiểm cho sức khỏe & đời sống)
Nhựa số 3 – PVC (Polyvinyl Chloride)
Sản phẩm từ nhựa PVC thường được sử dụng để làm màng bọc thực phẩm, bao bì và các loại chai lọ. Tuy nhiên, nhựa này rất độc hại, dễ thẩm thấu chất độc vào thức ăn dưới tác động của nhiệt độ, gây nguy hiểm cho sức khỏe. Khi mua đồ dùng, nên tránh các sản phẩm làm từ nhựa PVC để bảo vệ sức khỏe.
Nhựa số 6 – PS (Polystyrene)
Nhựa PS thường được dùng để sản xuất các sản phẩm nhựa dùng một lần như cốc, bát và hộp đựng thức ăn. Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, nhựa PS có thể sản sinh độc tố gây hại cho sức khỏe. Do đó, không nên sử dụng lại các sản phẩm từ nhựa PS sau khi đã sử dụng lần đầu.
Nhựa số 7 – PC và các loại nhựa khác
Nhựa số 7 bao gồm nhựa PC (Polycarbonate) và các loại nhựa khác. Dòng nhựa PC là loại nhựa rất độc hại, thường được sử dụng để sản xuất bình đựng nước và các sản phẩm công nghiệp. Nhiều loại nhựa số 7 chứa BPA, một chất phá hoại nội tiết có thể gây ung thư và các bệnh nguy hiểm khác. Cần hạn chế tối đa việc sử dụng các sản phẩm làm từ nhựa số 7 để bảo vệ sức khỏe.
Cách sống xanh, cách bạn bảo vệ sức khỏe & đời sống cộng đồng
Phân loại rác thải nhựa đầu nguồn
Trong quá trình phân loại rác thải, rác được chia thành ba nhóm chính: rác thải hữu cơ, rác thải vô cơ, và rác thải tái chế. Nhựa thuộc nhóm rác có thể tái chế, bao gồm các chai lọ, hộp nhựa, ghế nhựa, thùng carton,… Khi phân loại, hãy thu gom và giữ lại những sản phẩm nhựa có thể tái sử dụng nhằm tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm. Sau khi thu gom, các sản phẩm nhựa cần được làm sạch và chuyển đến các cơ sở tái chế để sản xuất ra các vật phẩm mới. Ngoài ra, chúng ta có thể tận dụng rác thải nhựa cho các mục đích khác như làm chậu cây, đồ chơi, hoặc đồ dùng học tập, giúp tái chế sáng tạo và làm cho không gian sống thêm sinh động.
Sử dụng nhựa một cách thông minh – Tái sử dụng đồ nhựa
Tái Sử Dụng Chai Nhựa
Việc tái sử dụng các chai nhựa là một biện pháp hiệu quả để giảm thiểu lượng rác thải. Bạn có thể tái sử dụng chúng bằng cách đựng nước uống cá nhân hoặc nước lọc trong những chai này.
Biến Hộp Nhựa Thành Chậu Cây
Các hộp nhựa từ những sản phẩm đã qua sử dụng có thể tái chế thành chậu trồng cây. Cách này không chỉ giúp hạn chế rác thải mà còn góp phần tạo ra mảng xanh cho ngôi nhà của bạn.
Lựa Chọn Sản Phẩm Nhựa An Toàn
Khi chọn mua các sản phẩm nhựa gia dụng, hãy ưu tiên những loại có ký hiệu số 2, 4, 5 hay nhựa ABS. Đây là những loại nhựa an toàn khi mua. Tránh sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc thiếu thông tin về xuất xứ.
Đặc biệt là các dòng sản phẩm thường xuyên sử dụng như ghế, bình nước, tủ nhựa,… Vì đây là những vật dụng thường xuyên tiếp xúc, việc sử dụng các sản phẩm gây hại sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, đồng thời không bảo vệ tốt môi trường. Vì thế, nên ưu tiên sử dụng các sản phẩm từ nhựa an toàn như tủ nhựa ABS,… Một số dòng sản phẩm an toàn sức khỏe hiện nay:
Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng
Để giảm thiểu chất thải nhựa hiệu quả, việc quan trọng là giảm bớt việc sử dụng sản phẩm nhựa và thực hiện nghiêm túc việc thu gom và phân loại rác thải nhựa. Việc tăng cường các hoạt động tuyên truyền và nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của rác thải nhựa là cần thiết, luôn bỏ rác đúng nơi quy định. Việc chủ động phân loại rác thải và hạn chế sử dụng đồ nhựa một lần là những bước quan trọng để bảo vệ môi trường.
Tóm lại, việc phân biệt giữa nhựa tốt và nhựa xấu là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và môi trường. Chọn lựa sử dụng các loại nhựa an toàn, có khả năng tái chế cao không chỉ giúp hạn chế tác động tiêu cực đến sức khỏe mà còn góp phần giảm thiểu rác thải nhựa. Việc nâng cao ý thức và thực hiện tái chế, tái sử dụng nhựa một cách thông minh sẽ là giải pháp lâu dài trong việc bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta.